Temiz Oda Nedir?
Temiz oda, üretim ve/veya araştırma amacıyla kurulan, havadaki toz ve diğer parçacıklardan mümkün olduğunca arındırılmış sıcaklık ve nem kontrollü çalışma ortamıdır. İstenilen düzeyde temizlik sağlamak için havalandırma sistemi, ortamda kullanılan araç gereçler ve ortama kullanıcı giriş çıkışı özel önlemler gerektirir. Örneğin, temiz odaya toz üretmeyen özel temiz oda tulumu ve plastik eldiven olmadan girilemez. Laboratuvar içine sokulacak cisimler isopropil alkol (IPA) ile temizlenir ve içerdeki hava HEPA (high-efficiency particulate air) filtreler sayesinde sürekli sirküle edilerek tozdan arındırılır. Temiz odaların kullanım amaçlarından bazıları; yarıiletken cihaz üretimi, biyoteknoloji, yaşam bilimleri uygulamaları ve kontrollü ortam gerektiren diğer çalışmalardır.
Temiz oda;
- Havanın çok küçük toz zerreciklerinden arındırılarak ortama basıldığı,
- Partiküllerin dışarıdan ortama girişinin önlendiği,
- Hammadde, ürün, atık ve personel akışının kirlenmeyi önleyecek şekilde düzenlendiği,
- Ortamdaki sıcaklık, nemin kontrol edildiği,
- Partiküllerin ortama girmesinin veya atmosfere çıkmasının önlenmesini sağlamak için artı ve/veya eksi basıncın oluşturulduğu ve kontrol edildiği,
- Sistem ve çevreden oluşan titreşimin hassas üretime zarar vermeyeceği seviyelere indirildiği,
- Ürünlerden kaynaklanan toz taneciklerinin oluşturacağı çapraz kirlenmenin engellendiği,
- Odanın tasarımında toz ve mikroorganizmaların birikiminin ve oluşmasının önlendiği malzemelerin kullanıldığı,
- İçerisinde toz oluşturmayan cihazlar, aletler ve kıyafetler ile çalışılan,
- Çalışma sırasında toz oluşturmayacak şekilde disiplinli hareket edilen,
- Özel malzemeler ile temizliği veya dezenfeksiyon işlemlerinin yapıldığı
- Düzenli olarak ölçümlerin yapıldığı,
- İstenilen şartları senenin 365 günü, günün 24 saati kesintisiz, güvenli bir şekilde ve olanaklar elverdiğince düşük enerji masrafı ile sağlayabilen çalışma ortamlarıdır.
Üst Düzey Dikkat
Günümüzde temiz oda kurulum ve yönetim aşaması büyük önem taşımaktadır. Bundan dolayı bu alanda yetkili olan kurumlardan destek almak yararınıza olacaktır. Çünkü temiz odanın yasal olarak belirtilen kurallar çerçevesi içerisinde hazırlanmış olması gerekir.
Temiz odaların tasarımı, ISO 14644-1 temiz oda standardına göre sınıflandırılmıştır. Müşteri taleplerine göre havalandırma ve otomasyon senaryoları, mimari çözümlerin oluşturulması konularında uzman kadrosuyla ISO 14644 Temiz Oda Standartlarına uygun danışmanlık, projelendirme ve taahhüt hizmetleri sunar.
Temiz oda teknolojik donanıma sahip bir ortamdan oluşur. Bu odalar sayesinde teknolojiyi de verimli kullanılarak hedeflenen noktaya daha hızlı bir erişim sağlanabilir. Gerekli tasarım ve aşamalarında yapılacak olan hizmet üst düzey olarak sunulmaktadır.
Temiz oda projelendirilmesinde en önemli faktör ortamda ki parçacık sayısının limitler dâhilinde tutulmasının sağlanmasıdır. Bununla birlikte havanın sıcaklık ve nem değerleri kontrol altında tutularak klimatize edilmiş bir ortam sağlanır.
Buna göre projelendirme de şu faktörlere göre bir planlama yapılır.
- Birim zamanda ki hava değişim miktarı belirlenir (m3/saat)
- Kullanılacak filtre sınıfı belirlenir
- Hava akış şekli ve yönü belirlenir
- Giriş-Çıkışlardaki kapılar ve gerekiyorsa kontaminasyonu engelleyecek diğer destek unsurlar belirlenir.
- Odanın ortam basıncı belirlenir.
- Odanın sıcaklık ve nispi nem düzeyi belirlenir.
*ISO 14644 e göre oda sınıfları:
İzin verilen mikron cinsinden parçacık sayısı (parçacık/m3) |
FED209E |
||||||
ODA SINIFI |
0,1 µm |
0,2 µm |
0,3 µm |
0,5 µm |
1 µm |
5 µm |
Karşılığı |
ISO 1 |
10 |
2 |
- |
- |
- |
- |
- |
ISO 2 |
100 |
24 |
10 |
4 |
- |
- |
- |
ISO 3 |
1000 |
237 |
102 |
35 |
8 |
- |
1 |
ISO 4 |
10000 |
2370 |
1020 |
352 |
83 |
- |
10 |
ISO 5 |
100000 |
23700 |
10200 |
3520 |
832 |
29 |
100 |
ISO 6 |
1000000 |
237000 |
102000 |
35200 |
8320 |
293 |
1000 |
ISO 7 |
- |
- |
- |
352000 |
83200 |
2930 |
10000 |
ISO 8 |
- |
- |
- |
3520000 |
832000 |
29300 |
100000 |
ISO 9 |
- |
- |
- |
35200000 |
8320000 |
293000 |
- |